საკვების სტრუქტურა

იკვებე ჯანსაღად

არ დაარღვიოთ საკვების სტრუქტურა !

ეს სტატია არის იმის შესახებ, თუ როგორ მოქმედებს საკვების სტრუქტურა დანაყრებაზე, წონის დაკლებასა და წონის მომატებაზე. 

 ვაშლი, სმუზი ან წვენი გავლენას ახდენს სისხლში გლუკოზის და ინსულინის დონეზე.

ინკრეტინების თემა. ინკრეტინები არის ნაწლავის ჰორმონები, რომლებიც გამოიყოფა სპეციალური უჯრედებიდან, მდებარე ნაწლავის კედლებში ( სახელწოდება ენტეროენდოკრინული უჯრედები ) სისხლში, ჭამიდან რამდენიმე წუთში. მათი მრავალი ფუნქციიდან ერთ ერთი არის ჭამის შემდეგ გამოთავისუფლებული ინსულინის ოდენობის გაზრდა.

ინკრეტინის ეფექტი დამოკიდებულია არა მხოლოდ საკვებში ნახშირწყლების შემცველობაზე, არამედ უამრავ მიზეზზე.

აქ განვიხილავთ ისეთი ფაქტორების გავლენას, როგორიცაა საკვების ნაწილაკების ზომა და რამდენადაა შენარჩუნებული პროდუქტის სტრუქტურა. ექიმ კემპბელის და კლივის წიგნში “ Diabetes, Coronary, Thrombosis and the Saccharine Decease “ისინი ამტკიცებენ, რომ დასავლეთის ცივილიზაციის ყველა დაავადება – სიმსუქნე, გულსისხლძარღვთა დაავადება, დიაბეტი, კარიესი, ღრძილების დაავადება, კუჭ-ნაწლავის წყლული, ნაღვლის ბუშტის დაავადებები,კენჭები ნაღვლის ბუშტი, აპენდიციტი, კიბო – ერთი დაავადების ნიშანია, რომელსაც მათ უწოდებენ ” რაფინირებული ნახშირწყლების დაავადებას “.

მნიშვნელოვანია საჭმლის სტრუქტურის შენარჩუნება. ზედმეტად დამუშავებული პროდუქტები აძლიერებს საკვების ინკრეტინულ ეფექტს. კლივმა ივარაუდა, რომ რაფინირებული,ნაკლები ბოჭკოს შემცველობის ნახშირწყლების ჭამა იწვევს სიმსუქნეს და დიაბეტს დაუნაყრებლობის და ინსულინის ჭარბი სეკრეციის გამო. 

ბოჭკოს არსებობის ან არარსებობის შესადარებლად, მაგალითად მოყვანილია მთლიანი ვაშლი, გახეხილი ვაშლი და ვაშლის წვენი მთლიანად ამოღებულ ბოჭკოსთან. ვაშლის პიურე, ანუ სმუზი, არის საკვები, რომელიც შეიცავს ბოჭკოვანს, მაგრამ დარღვეულია ფიზიკური საკვების სტრუქტურა. 

თითოეულ კვებაში შედიოდა 60 გრ ნახშირწყლები, რაც შეესაბამება 482 გრ მთლიანი ვაშლის, დაახლოებით სამი ვაშლია. გამოყენებამდე უშუალოდ ვაშლის კოქტეილს უმატებდნენ 150 მლ წყალს. იგივე პირობების შესადარებლად, მოხალისეებმა ასევე დალიეს 150 მილილიტრი წყალი ყველა ხილით და წვენით. ვაშლი, სმუზი და წვენი მიეცა ათ ჯანმრთელ მოხალისეეებს, 24-დან 40 წლამდე ასაკის ჯანმრთელი წონით და, რაც მთავარია, კარგი კბილების არსებობით. ეს მოხალისეები არ ჭამდნენ ღამით ტესტის დაწყებამდე და ყოველი საცდელი ჭამის წინ 24 საათის განმავლობაში ალკოჰოლის დალევის თავიდან აცილებას ცდილობდნენ.

ვაშლის ჭამის შემდეგ, სისხლში შაქარი გაიზარდა, პიკს მიაღწია 30 წუთის შემდეგ, შემდეგ კი სწრაფად დაეცა შიმშილის დონემდე 60 წუთში. სისხლში შაქრის დონე იმავე დონემდე გაიზარდა, სმუზის ან წვენის დალევის შემდეგ. აქ ყველაზე საინტერესოა, თუ რა მოხდა  მას შემდეგ, რაც სისხლში შაქრის დონე კვლავ დაეცა.

იმის მაგივრად, რომ ნორმალურ დონეზე დაბრუნებულიყო სმუზის ან წვენის მიღების შემდეგ, მოხალისეების სისხლში შაქრის დონე დაეცა უზმო დონეზე და მინიმუმ ორი საათის განმავლობაში რჩებოდა დაბალი.

იმის გასარკევად, მოქმედებს თუ არა სწრაფი და ნელი დალევა, პირველ რიგში, მოხალისეებმა თავდაპირველად სვამდნენ სწრაფად სმუზს ან წვენს, ხოლო მეორე ტესტში მათ თანდათან დალიეს იმავე დროის მანძილზე, რაც ჭირდებოდათ მთელი ვაშლის ჭამისთვის. საინტერესოა, რომ ნელი ან სწრაფი დალევა არ ახდენდა გავლენას სისხლში შაქრის რეაქციაზე.

ინსულინის დონემ ასევე პიკს მიაღწია მთელი ვაშლის მიღებიდან 30 წუთის შემდეგ, შემდეგ კი ნორმალურ დონეზე დაეცა. ვაშლის წვენის ნელა დალევის შემდეგ, მოხალისეს ინსულინმა თითქმის ორჯერ მეტ დონეს მიაღწია, რასაც მთელი ვაშლის ჭამის შემდეგ. 

საინტერესოა, რომ ინსულინმა ვერ მიაღწია ასეთ მაღალ დონეს ვაშლის წვენის სწრაფი მოხმარების შემდეგ. ინსულინის რეაქცია ვაშლის სმუზის დალევაზე იყო სადღაც შუაში, მაგრამ მაინც უფრო მაღალი, ვიდრე მთელი ვაშლის ჭამის შემდეგ.

როგორც წვენის შემთხვევაში, როდესაც მოხალისეებმა სწრაფად დალიეს კოქტეილი, მათი ინსულინი ძალიან არ გაიზარდა. გასაკვირია ის, რომ წვენთან შედარებით მთელ ვაშლში ბოჭკოვანმა ნივთიერებამ არ შეანელა სისხლში შაქრის ზრდა.

კიდევ უფრო შემაშფოთებელია, რომ წვენის ან სმუზის მოქმედება არღვევდა ნორმალურ მექანიზმებს, რომლებიც სისხლში შაქრის შემცველობას აკონტროლებს ჭამის მერე სისხლში შაქრის საწყისი ზრდის შემდეგ. 

სისხლში შაქრის შემდგომი ვარდნა მეორე და მესამე საათებში სმუზის ან წვენის მოხმარების შემდეგ, მკვეთრად კონტრასტდებოდა მდგრადი ინსულინის დონესთან,  ვაშლის მოხმარების შემდეგ.

ინსულინის დონის შემდგომი დაქვეითება ვაშლის წვენის ან სმუზის დალევის შემდეგ ნიშნავს, რომ მეტი ინსულინი არის საჭირო სისხლში შაქრის დონის შესანარჩუნებლად. მიუხედავად იმისა, რომ სწრაფი დალევა ინსულინის პიკს ოდნავ ამცირებდა, ეს არ დაეხმარა სისხლში შაქრის შემდგომი ვარდნის თავიდან აცილებას.

ეს ნიშნავს, რომ ვაშლისგან ბოჭკოს ამოღება, ან თუნდაც ბოჭკოს ფიზიკური სტრუქტურის დანგრევა, არღვევს ნორმალურ მექანიზმებს, რომლებიც არეგულირებს სისხლში შაქრის და ინსულინის დონეს, წვენის ან სმუზის დალევის შემდეგ, მთელი ვაშლის ჭამასთან შედარებით.

თუ რეგულარულად განიცდით ინსულინის არასასურველ რეაქციებს და შემცირებულ  შაქრის დონეს სისხლში წვენის დალევის შემდეგ, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ეს სასარგებლოა. რეალურ სიტუაციებში, ვაშლის წვენს ან სმუზის უფრო მეტს მოიხმარენ, ვიდრე მთლიან ვაშლს, რაც კიდევ უფრო ამძაფრებს ამ არასასურველ შედეგებს.